Czy kwasy omega-3 zmniejszają ryzyko sercowo-naczyniowe?

Kwasy omega-3 kiedyś nie były znane, a później nie zdawano sobie sprawy z ich znaczenia dla rozwoju i funkcjonowania człowieka. W XXI wieku nadal spotyka się osoby, które uważają, że tłuszcze są szkodliwe dla zdrowia. Ignorują przy tym fakt, iż tłuszcze to potężna rodzina odrębnych związków, z których każdy wywiera inny wpływ na zdrowie, stan zapalny, ciśnienie krwi, stężenie cholesterolu czy trójglicerydów.

Skąd czerpać Omega-3?

Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA) omega-3 EPA i DHA dostarczają: ryby morskie (łosoś, makrela, sardynka, śledź, tuńczyk), kapsułki (suplementy diety omega-3), owoce morza. Przeciętny człowiek dostarcza kilkanaście razy więcej kwasów z grupy omega-6 niż tych z grupy omega-3. Prawidłowe proporcje to 1:3 – 1: 4 (czyli kwasów omega-6 powinno być 3-4 krotnie więcej niż omega-3).

Omega-3, statyny i cholesterol

Kiedyś lobby farmaceutyczne wymyśliło kurę znoszącą złote jaja, czyli statyny. Problem polega na tym, iż wyniki nowszych badań, które nie były obficie wspomagane finansowo przez gigantów produkujących statyny, nie przesądzają o zyskach ze stosowania tych środków. Samo mechaniczne obniżenie stężenia cholesterolu nie jest żadnym rozwiązaniem. Trudno podejrzewać specjalistów z wydziału medycyny zajmującego się badaniami klinicznymi i cukrzycą dorosłych, Harvardzkiej Szkoły Medycznej w Boston, Massachusetts o wyrażanie niepopartych niczym stwierdzeń. Tymczasem w 2020 r. jeden z nich napisał, że: „pomimo intensywnej terapii statynami i innymi lekami obniżającymi LDL-C (frakcja cholesterolu, transporter cholesterolu) u chorych utrzymuje się znaczne ryzyko powiązanych z miażdżycą incydentów sercowo-naczyniowych”. Ci sami naukowcy wskazują na zyski z podawania kwasów tłuszczowych z grupy omega 3. Przypadek?

W XXI wieku wysokie stężenie trójglicerydów jest coraz bardziej powszechne z powodu utrzymywania przez ludzi coraz gorszego stylu życia (nieaktywności fizycznej, złej diety), pojawiania się otyłości i cukrzycy. Równie często pojawia się wysokie stężenie cholesterolu, które wynika często z uwarunkowań genetycznych lub obciążenia wątroby niewłaściwą dietą oraz farmakologią.

Czy kwasy omega-3 mogą zmniejszać ryzyko sercowo-naczyniowe?

Liczne badania epidemiologiczne wykazały, że spożycie ryb i kwasów tłuszczowych omega-3, w szczególności EPA i DHA, są związane ze zmniejszonym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych zakończonych zgonem i niezakończone zgonem. Dalsze dowody na ochronne dla serca i układu krążenia działania kwasów tłuszczowych omega-3 dostarczają dwa badania:

• Diet and Reinfarction Trial (DART)
• Gruppo Italiano per lo Studio della Soprav- Badanie vivenza nell’Infarto Miocardico (GISSI)-Prevenzione Study

W badaniu DART wykazano zmniejszenie o 29% ryzyka śmierci z jakiejkolwiek przyczyny w ciągu 2 lat po zawale mięśnia sercowego. Według naukowców pacjenci, którzy przeszli zawał (MI) powinni zwiększyć spożycie tłustych ryb do dwóch porcji na tydzień. W badanej grupie po 2 latach spożycie EPA (jednego z kwasów z grupy omega-3) wzrosło czterokrotnie i wynosiło średnio 2,4 g na tydzień, w porównaniu z 0,6 g na tydzień w grupie kontrolnej.

GISSI. Badanie zostało zaprojektowane w celu zbadania niezależnych i połączonych skutków stosowania oleju z ryb oraz witaminy E (300 mg dziennie) na zachorowalność i śmiertelność po zawale serca. Pacjenci otrzymujący 1 g dziennie oleju rybiego (0,85 do 0,88 mg EPA + DHA) byli narażeni na 20% mniejsze ryzyko śmierci ze wszystkich przyczyn, odnotowano 30% redukcję ryzyka śmierci z powodu choroby sercowo-naczyniowej i 47% zmniejszenie ryzyka nagłej śmierci.

Wyniki niektórych badań wskazują, że podawanie 4 g oleju rybnego dziennie może obniżać stężenie trójglicerydów. Po 8 tygodniach suplementacji w grupie interwencji stężenie trójglicerydów spadło o 52 mg/dl (o 19.1% z pułapu 272 mg/dl do 220 mg/dl), a w grupie placebo tylko o 16 mg/dL. Odnotowano również spadek VLDL (kilkukrotnie większy w grupie oleju rybiego), ale nie LDL. Tłuszcz rybi wpływał na obniżenie ryzyka zakrzepowego, czyli niwelował ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych.

Podsumowanie

Wiele badań wskazuje, iż regularna podaż kwasów omega-3 przynosi określone korzyści zdrowotne, niweluje ryzyko sercowo-naczyniowe oraz sprzyja długowieczności. Oliwa z oliwek i spożycie ryb oraz owoców morza być może są wyjaśnieniem tajemnicy sukcesu diety śródziemnomorskiej.

Referencje:

Samuel S.Gidding A Double-Blind Randomized Trial of Fish Oil to Lower Triglycerides and Improve Cardiometabolic Risk in Adolescents https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0022347614004892

Ganda, Om P. When to lower triglycerides? https://journals.lww.com/co-lipidology/Abstract/2020/08000/When_to_lower_triglycerides_.10.aspx

Katcher H. Lifestyle Approaches and Dietary Strategies to Lower LDL-Cholesterol and Triglycerides and Raise HDL- Cholesterol https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0889852908000856