Rośliny o potencjale antynowotworowym
Nowotwory to modny temat. Niejeden hochsztapler zbił majątek na lęku przed kancerogenezą, sprzedając „witaminę C” lub urządzenia do wytwarzania specjalnie przygotowanej wody. Wystarczy sobie uświadomić, iż nawet słońce stanowi dla człowieka zagrożenie, by pozbyć się przynajmniej części fobii. Czytając o antynowotworowych roślinach należy zachować dużą ostrożność. Część danych pochodzi z badań na liniach komórkowych, a stąd bardzo daleka droga do leczenia ludzi.
Polifenole
Związki polifenolowe obejmują flawonoidy, garbniki, kurkuminę, resweratrol i gala katechiny. Wszystkim przypisuje się działanie antynowotworowe. Resweratrol można znaleźć w żywności, w tym w orzeszkach ziemnych i winogronach oraz w czerwonym winie. Galakatechiny są obecne w zielonej herbacie. Uważa się, że stosowanie polifenoli w diecie może poprawić zdrowie i zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka, ze względu procesy antyoksydacyjne.
Wykazano cytotoksyczność polifenoli względem wielu linii komórek nowotworowych i określono ich właściwości przeciwutleniające. Uważa się, że polifenole mają właściwości indukujące apoptozę, które można wykorzystać. Mechanizm prawdopodobnie polega na regulowaniu mobilizacji jonów miedzi, które są związane z chromatyną, powodując fragmentację DNA. W obecności Cu (II) resweratrol był zdolny do degradacji DNA.
Inne właściwości roślinnych polifenoli pokazują ich zdolność do interferencji z białkami obecnymi w komórkach nowotworowych i promowania ich wzrostu. Kancerogeny mogą być zmieniane np. poprzez acetylację, metyzację, fosforylację lub przez bezpośrednie wiązanie. Na przykład, komórki nowotworowe traktowane kurkuminą w różnych liniach komórkowych, wykazały tłumienie ekspresji czynnika martwicy nowotworów (TNF).
Flawonoidy
Flawonoidy pochodzą ze związków polifenolowych i stanowią dużą rodzinę 10 000 znanych struktur. Są to aktywne fizjologicznie środki i stają się przedmiotem dużego zainteresowania naukowego, ze względu na ich korzyści zdrowotne. Zbadano różne rośliny (gatunki paproci i rośliny stosowane w tradycyjnych chińskich lekach, takie jak liść liczi) pod kątem zawartości flawonoidów i wpływu tych związków na komórki rakowe. Wiele związków flawonoidowych, takich jak antocyjany, flawony, flawonole, chalkony i wiele innych, można znaleźć tylko w nasionach.
Coa i in. 2013, zidentyfikowali i przyjrzeli się efektom przeciwnowotworowym flawonoidów na ludzkich komórkach raka płuc (linia komórkowa A456) z gatunku paproci Narecznica czerwonozawijkowa (Dryopteris erythrosora). Odkryli, że flawonoidy wykazują cytotoksyczność wobec komórek nowotworowych i są aktywne pod względem wychwytywania wolnych rodników. Oczyszczone flawonoidy wykazały również działanie przeciwnowotworowe przeciwko innym ludzkim nowotworom, w tym: wątrobiakowi (Hep-G2), rakowi szyjki macicy (Hela) i rakowi piersi (MCF-7). Flawonoidy wyekstrahowane z kory łodygi Erythrina suberosa (MLF oraz AIF) wywołują efekty w komórkach HL-60 (ludzka białaczka). Apoptoza jest indukowana poprzez wewnętrzne i zewnętrzne szlaki sygnałowe. Dzięki indukcji białek apoptotycznych, potencjał błony mitochondrialnej jest znacznie zmniejszony. W przypadku uszkodzenia mitochondriów komórki nowotworowe nie mogą przetrwać. W innych badaniach przyjrzano się ekstraktom flawonoidów z gatunków paproci i stwierdzono, że nawet w niskich stężeniach nadal wykazują dużą aktywność przeciwnowotworową.
Jak wspomniano wcześniej, polifenole mogą hamować lub zmieniać regulację białek i innych substancji, które mogą przyczyniać się do dłuższego przeżycia komórek nowotworowych. Białka STAT są antyapoptotyczne i przyczyniają się do wzrostu komórek rakowych. MLF i AIF hamują aktywność członków tej rodziny białek, zapobiegając ich fosforylacji potrzebnej do przeżycia komórek rakowych. Ponadto, te flawonoidy hamują ekspresję NF-κB, która jest potrzebna do przeżycia komórek nowotworowych, ich angiogenezy i proliferacji.
Podsumowanie
Wydaje się, iż wiele z opisanych związków ma cenny potencjał. Warto wypróbować flawonoidy, garbniki, kurkuminę, resweratrol, tym bardziej, iż zdrowie jest bezcenne, a przypadków nowotworów jest coraz więcej (z różnych przyczyn). Witamina C nie ma udowodnionego wpływu niszczącego raka (nawet podawana dożylnie, w gigantycznych dawkach), jednak pozostaje jedną z najważniejszych witamin, szczególnie dla sportowców.
Referencje:
M. Greenwell and P.K.S.M. Rahman „Medicinal Plants: Their Use in Anticancer Treatment” https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4650206/
