Po przekroczeniu umownej granicy dojrzewania fizjologicznego komórki tkanek i narządów zaczynają (bardziej lub mniej dynamicznie) ulegać procesom starzenia. W zależności od stylu życia i pewnych uwarunkowań genetycznych procesy te mogą przebiegać w sposób niemal niezauważalny lub wręcz utrudniający życie.
Jednym z aspektów, na który zwraca się dużą uwagę w tym kontekście, jest stan stawów. Problemy często dotyczą stawów kolanowych i biodrowych, chociaż mogą dotknąć również wszystkich innych.
Rola stawów w organizmie
Aparat ruchu, w skład którego wchodzą stawy („łączniki” między elementami całego szkieletu), jest niezwykle istotny z wielu punktów widzenia. Prawidłowo funkcjonujący zapewnia sprawną lokomocję, pozwala rozwijać zdolności motoryczne, a także pobudzać wiele fizjologicznych procesów o znaczeniu prozdrowotnym (np. synteza białek mięśniowych, regulacja pracy układu hormonalnego, czy poziomów glukozy i cholesterolu we krwi). Wszystkie wymienione funkcje mają wpływ m.in. na ograniczanie ryzyka upadków oraz kontuzji, co czasami może wręcz ratować życie.
Stawy seniorów
Stawy, w zależności od typu, charakteryzują się różnym zakresem ruchu. W codziennej aktywności fizycznej warto wykorzystywać jak najwięcej z nich, aby móc jak najdłużej cieszyć się zdrowiem i wysokim poziomem sprawności. U seniorów niestety często obserwuje się tendencje zarówno do obniżania poziomu aktywności fizycznej, jak i postępowania stopniowej degeneracji stawów. Związane jest to między innymi z zaburzeniami homeostazy komórkowej stawów, a także z osłabionym czuciem pozycji w stawie (priopercepcji).
„Odżywianie” stawów
Obciążanie stawów aktywnością o odpowiednio dostosowanej intensywności i częstotliwości jest niezbędne w procesach odżywiania ich, ponieważ tego typu zmiany ciśnienia oraz nacisku na powierzchnie stawowe kości pobudzają organizm do regeneracji i kompensacji.
Zbilansowane odżywianie i ewentualna suplementacja mogą z kolei zapewnić płynne funkcjonowanie stawów dzięki utrzymaniu „nawilżenia” powierzchni stawowych oraz wzmocnienia struktur ich otaczających, a także dzięki działaniu przeciwzapalnemu wielu związków obecnych w produktach spożywczych, czy preparatach wzmacniających stawy. Zalicza się do nich m.in. białka kolagenowe, witaminę C, glukozaminę, czy MSM (metylosuflonylometan, zwany siarką organiczną).
Białka kolagenowe wspierają syntezę kolagenu w organizmie, który jest istotnym składnikiem m.in. torebek stawowych. Witamina C również bierze udział w tej syntezie, ale dodatkowo jeszcze wspiera komórki poprzez działanie antyoksydacyjne. Glukozamina z kolei wpływa na syntezę kwasu hialuronowego odpowiedzialnego za utrzymanie nawodnienia wielu tkanek, w tym stawów oraz skóry. MSM jest związkiem siarkowym niezbędnym w budowie tkanek organizmu takich jak skóra, paznokcie, włosy, czy właśnie stawy i wykazuje pewien potencjał przeciwzapalny i antyoksydacyjny.
Preparaty na stawy
Poza składnikami o funkcjach bezpośrednio związanych ze stawami, które zostały wymienione powyżej, warto również zadbać o podaż związków pośrednio łagodzących negatywne zmiany związane z wiekiem. Do związków takich należą m.in. kwasy omega-3, witamina D, magnez, a także ekstrakty roślinne, takie jak ekstrakt z żywicy kadzidłowca, korzenia imbiru czy kurkumy. W zależności od kompozycji diety i stylu życia należy dobrać odpowiedni dla siebie preparat, który dostarczy substancji najbardziej potrzebnych dla zdrowych stawów w okresie „seniorskim”.
Źródła:
García-Coronado JM, Martínez-Olvera L, Elizondo-Omaña RE, Acosta-Olivo CA, Vilchez-Cavazos F, Simental-Mendía LE, Simental-Mendía M. Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. Int Orthop. 2019 Mar;43(3):531-538. doi: 10.1007/s00264-018-4211-5. Epub 2018 Oct 27. PMID: 30368550.
Boyera N, Galey I, Bernard BA. Effect of vitamin C and its derivatives on collagen synthesis and cross-linking by normal human fibroblasts. Int J Cosmet Sci. 1998 Jun;20(3):151-8. doi: 10.1046/j.1467-2494.1998.171747.x. PMID: 18505499.
Bissett DL. Glucosamine: an ingredient with skin and other benefits. J Cosmet Dermatol. 2006 Dec;5(4):309-15. doi: 10.1111/j.1473-2165.2006.00277.x. PMID: 17716251.
Butawan M, Benjamin RL, Bloomer RJ. Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement. Nutrients. 2017 Mar 16;9(3):290. doi: 10.3390/nu9030290. PMID: 28300758; PMCID: PMC5372953.
