Mózg jest najbardziej złożonym narządem i wciąż pozostaje zagadką pod wieloma względami. Ludzki mózg waży średnio od 1200 do 1400 g i jest wypełniony aż 100 miliardami neuronów. To właśnie neurony przenoszą informacje i pozwalają Ci myśleć, czuć i wchodzić w interakcje ze światem.
- Styl życia w zapobieganiu chorobie Alzheimera
- A co z dietą? To jest coś, nad czym mamy kontrolę
- Ruszaj się!
- Unikaj chronicznych problemów zdrowotnych
- Podsumowując
Niestety ludzki mózg i jego neurony starzeją się tak samo, jak reszta ciała. Zdolność do szybkiego przetwarzania informacji osiąga maksimum w wieku około 20 lat. Jednak inne umiejętności poznawcze osiągają szczyt w późniejszym okresie życia. Na przykład pamięć krótkotrwała sięga zenitu około 25 roku życia, natomiast umiejętność odczytania stanów emocjonalnych innych ludzi osiąga szczyt znacznie później, dopiero w wieku 50 lat.
Wiemy również, że mózgi starzeją się w różnym tempie w zależności od stylu życia. W rzeczywistości starzenie się mózgu jest ściśle skorelowane ze starzeniem się serca. Te same czynniki, które promują choroby serca, również przyspieszają starzenie się mózgu. Tak więc utrzymanie serca w zdrowiu jest dobre również dla twojego mózgu.
Jednym z najbardziej przerażających powikłań starzenia się mózgu jest choroba Alzheimera. Chociaż nadal wiele na temat choroby Alzheimera pozostaje tajemnicą, wiemy, iż charakteryzuje się ona utratą funkcji poznawczych.
Nie ma żadnej gwarancji, że prowadzenie zdrowego trybu życia powstrzyma rozwój choroby Alzheimera, ponieważ istotny jest również czynnik genetyczny, ale nawet ludzie silnie predysponowani do Alzheimera nie zawsze rozwijają tę chorobę. Środowisko i styl życia zdecydowanie odgrywają ważną rolę. W rzeczywistości naukowcy opracowali indeks o nazwie LIBRA (Lifestyle for Brain Health Index). Indeks ten wymienia dwanaście czynników ryzyka, które mogą wpływać na ponad połowę wszystkich przypadków choroby Alzheimera.
Oto dwanaście czynników, które składają się na indeks LIBRA:
- otyłość
- palenie
- cukrzyca
- nadciśnienie
- wysoki cholesterol
- aktywność umysłowa
- alkohol
- dieta
- brak aktywności fizycznej
- depresja
- choroba niedokrwienna serca
- choroba nerek
Jak widać ryzyko rozwoju chorób związanych z funkcjonowaniem mózgu, można przynajmniej częściowo zniwelować poprzez odpowiedni styl życia lub leczenie nadciśnienia, cukrzycy typu 2, choroby niedokrwiennej serca i otyłości. Przyjrzyjmy się kilku czynnikom w indeksie bardziej szczegółowo.
Styl życia w zapobieganiu chorobie Alzheimera
Dwa nawyki żywieniowe korelujące z chorobą Alzheimera to palenie i nadużywanie alkoholu. W rzeczywistości ludzie, którzy palą mają dwukrotnie większe ryzyko rozwoju choroby Alzheimera. Palenie tytoniu zwiększa również ryzyko demencji, uszkadzając serce i układ naczyniowy oraz zwiększając ryzyko choroby miażdżycowej i udaru mózgu.
Nieco inaczej wygląda sprawa z alkoholem. Picie umiarkowanych ilości alkoholu może faktycznie zmniejszyć ryzyko rozwoju demencji, w tym Alzheimera, podczas gdy intensywne picie i upijanie się wydają się zwiększać ryzyko. Za umiarkowaną ilość alkoholu uznaje się: dla mężczyzn dwa kieliszki wina dziennie, dla kobiet jeden (lub ta sama ilość alkoholu w innego rodzaju trunkach).
A co z dietą? To jest coś, nad czym mamy kontrolę
Najwięcej dowodów przemawia na rzecz diety Śródziemnomorskiej. W jednym z badań powiązano dietę śródziemnomorską z niższym ryzykiem choroby Alzheimera, a także wolniejszym tempem upośledzenia funkcji poznawczych. Dieta śródziemnomorska kładzie nacisk na owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, orzechy, ryby i tłuszcze jednonienasycone pochodzące ze źródeł takich, jak orzechy i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia. Jest to dieta bogata w składniki odżywcze, która wiąże się także ze zdrowiem serca i niższą umieralnością.
Ruszaj się!
Ćwiczenie jest oczywiście koniecznością dla zdrowia serca i zmniejszenia ryzyka przewlekłych problemów zdrowotnych, które zwiększają ryzyko choroby Alzheimera. Ćwiczenia aerobowe mają bardziej bezpośredni wpływ na zdrowie mózgu. Badania wykazują, że regularna aktywność fizyczna zwiększa objętość hipokampa, części mózgu, uczestniczącej w funkcjach poznawczych. Ćwiczenia aerobowe zwiększają również neurogenezę, zdolność komórek nerwowych do tworzenia nowych połączeń. Regularne ćwiczenia są również skorelowane z lepszą pamięcią i szybszym przetwarzaniem informacji.
Badania sugerują, że poprzez uczenie się nowych rzeczy przez całe życie, możesz zmniejszyć ryzyko choroby Alzheimera. Więcej lat edukacji wiąże się z niższym ryzykiem demencji. Nauka drugiego języka wiąże się również z lepszym zdrowiem mózgu. Aby naprawdę zbudować rezerwę poznawczą, musisz uczyć się nowych umiejętności, których twój mózg wcześniej nie poznał. Na przykład czytanie książek z dziedziny, w której jesteś już dobrze zorientowana, nie zwiększy rezerwy poznawczej tak bardzo, jak nauka czegoś zupełnie dla Ciebie nowego.
Unikaj chronicznych problemów zdrowotnych
Rób wszystko, co możliwe, aby zapobiec chorobom serca, nadciśnieniu, wysokiemu poziomowi cholesterolu, cukrzycy typu 2 i otyłości. Pomoże to zmniejszyć przedwczesne starzenie się mózgu i zmniejszyć ryzyko demencji. Styl życia jest bardzo związany z ryzykiem choroby Alzheimera. Wiele zależy od Ciebie, od tego, jak się odżywiasz czy jesteś aktywny fizycznie, czy palisz i pijesz.
Podsumowując
Na szczęście wiele zależy od nas samych. Regularne ćwiczenia, stosowanie diety śródziemnomorskiej, niepalenie tytoniu i unikanie nadmiernego spożycia alkoholu obniża ryzyko wystąpienia większości problemów zdrowotnych.
