Zespół bólu mięśniowo-powięziowego a diklofenak z grupy leków NLPZ

Diklofenak sodowy jest jednym z najpopularniejszych leków z grupy NLPZ. Wbrew obiegowym, błędnym opiniom w większości wypadków nie opłaca się profilaktyczne sięganie np. po aspirynę, chyba że istnieje wyraźne wskazanie lekarskie potwierdzone badaniami krwi (np. niewielkie dawki kwasu acetylosalicylowego jako lek przeciwpłytkowy).

Coraz częściej spotykam osoby, które według własnego uznania stosują np.  aspirynę czy leki hamujące krzepnięcie krwi. Nie należy sięgać po leki, jeśli nic nam nie dolega, a podawanie witamin powinno wynikać z potrzeby uzupełniania braków dietetycznych. Przykładem jest witamina D, której większość polskiej populacji ma zdecydowanie za mało w okresie jesienno-zimowym.

Badanie naukowe

Naukowcy chcieli ustalić, czy diklofenak sodowy pomoże w łagodzeniu bólu mięśniowo-powięziowego występującego w górnej części mięśnia czworobocznego („kaptury”). Zespół bólu mięśniowo-powięziowego (MFPS) definiowany jest jako nawracający ból wywodzący się z mięśniowo-powięziowych punktów spustowych (MTrP) w mięśniach szkieletowych.

W eksperymencie wzięło udział 153 pacjentów z bólem mięśniowo-powięziowym. Otrzymywali oni plaster z diklofenakiem sodowym lub kontrolny (mentolowy). Mierzono odczuwanie bólu, zakres ruchu, próg bólu uciskowego w mięśniowo-powięziowym punkcie spustowym (MTrP). Dane zbierano  w czwartym i ósmym dniu.

Wyniki

• plastry z diklofenakiem sodowym korzystnie wpływały na odczuwanie bólu, złagodziły go, miały też wpływ na zakres ruchu
• we wszystkich ocenianych parametrach plastry z diklofenakiem sodowym były lepsze od placebo
• 20 pacjentów z plastrami zawierającymi diklofenak, ale tylko czterech pacjentów z grupy kontrolnej, uznało tolerancję leczenia za bardzo dobrą.

Zaobserwowano istotne różnice w działaniach niepożądanych pomiędzy diklofenakiem a plastrami kontrolnymi, przy czym w grupie plastrów kontrolnych częściej pojawiało się podrażnienie skóry. Badanie to wykazało, że plaster z diklofenakiem sodowym był lepszy od plastra kontrolnego pod względem zmniejszania bólu i poprawy wyników czynnościowych, oraz nie powodował znaczących działań niepożądanych.

Komentarz

Lokalne stosowanie środka może być skuteczne i jest to opcja warta wypróbowania, biorąc pod uwagę szerokie negatywne oddziaływanie leku podawanego w tabletkach (zwykłych lub w formie wolno uwalnianej) czy kapsułkach. Diklofenak podawany w formie działającej na cały ustrój często powoduje bóle głowy, skurcze, zatwardzenie lub rozwolnienie, nudności, problemy trawienne (niestrawność). Podawanie na skórę może wywołać świąd, wysypkę, uczucie suchości, ból, utratę czucia. W terapii punktów spustowych stosuje się również bezpośrednie wstrzyknięcia np. anestetyków.

Referencje, badania naukowe, piśmiennictwo:

BENjAMIN B. MIzE, MD, HOwArD T. SHArP, MD Zwróćmy większą uwagę na ból mięśniowo-powięziowy https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/012/969/original/55-61.pdf?1472208989

Lin-FenHsieh i in. Efficacy and Side Effects of Diclofenac Patch in Treatment of Patients with Myofascial Pain Syndrome of the Upper Trapezius https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0885392409007453