Wiele osób przedstawia podejście fatalistyczne do rzeczywistości, a bardzo często okazuje się, że ich nastawienie jest swego rodzaju samospełniającą się przepowiednią. Im mocniej ingerujesz w swój organizm, system hormonalny, funkcjonowanie nerek, wątroby, serca, lipidogram, glikemię, stężenie insuliny, tym możesz wymagać bardziej obszernych i częstszych badań.
Po co nam płuca?
Płuca są podstawowymi narządami układu oddechowego, umożliwiają wymianę gazową między środowiskiem a krwioobiegiem. Tlen jest transportowany przez pęcherzyki płucne do sieci naczyń włosowatych, skąd może dostać się do układu tętniczego, ostatecznie doprowadzając do perfuzji tkanek.
Jaką pojemność i powierzchnię mają płuca?
Wg opracowania Casarett & Doull „Podstawy toksykologii”: „Płuca dorosłej osoby mają ok. 300 mln pęcherzyków”. Jak podają autorzy 24 wydania „Atlasu anatomii człowieka”, Friedrich Paulsen i Jens Waschke: „Płuco prawe ma pojemność 2-3 l, przy maksymalnym wdechu nawet 5-8 l.
Odpowiada to powierzchni wymiany gazowej 70-140 m2. Płuco lewe ma 10-20% mniejszą pojemność, ze względu na położenie serca”. A to znaczy, że łączna powierzchnia wymiany gazowej w obu płucach wynosi od 126 m2 do 252 m2.
Badania przesiewowe i znalezione nieprawidłowości
W ostatnim czasie przeprowadzono analizę danych z badania dotyczącego ponad 53 tysięcy osób. Polegały one na wykorzystaniu tomografii komputerowej do ustalenia stanu płuc, występowania rozmaitych patologii. Dokonano analizy danych 26455 uczestników badania „National Lung Screening Trial”, którzy przeszli co najmniej 1 badanie przesiewowe z wykorzystaniem niskodawkowej tomografii komputerowej (LDCT). Badanie przeprowadzono w latach 2002-2009, a dane zebrano w 33 amerykańskich akademickich ośrodkach medycznych.
Czy badania przesiewowe mają sens?
Spośród 26 455 uczestników u prawie 9 tysięcy osób znaleziono nieprawidłowości! Ogółem w ponad 12 tysiącach przypadków wykazano co najmniej 1 nieprawidłowość godną uwagi lekarza (wymagającą zgłoszenia do specjalisty!). Najczęściej diagnozowano: rozedmę płuc (ponad 8,6 tysiąca osób), zwapnienie w tętnicach wieńcowych (prawie 2,5 tysiąca osób) i guzy (prawie 1,5 tysiąca osób).
Istotne niekorzystne nieprawidłowości były częstsze u osób z rakiem płuc (44,7%), niż u osób, które na tego raka nie chorowały (9,9%). Niemniej biorąc pod uwagę ilość niepokojących wyników w badaniach przesiewowych z wykorzystaniem niskodawkowej tomografii komputerowej, dotyczących ponad 5,6 tysiąca osób, badania przesiewowe są niezbędne.
Komentarz
Rozedma to przewlekła choroba płuc, która charakteryzuje się nieprawidłowym powiększeniem przestrzeni powietrznych, destrukcją ścianek tych struktur. Uniemożliwia to skuteczną wymianę gazową, innymi słowy zawodnik nie jest w stanie odpowiednio pracować pod obciążeniem wysiłkowym. Problem nie dotyczy jedynie palaczy tytoniu czy marihuany.
Wiele osób jest narażonych na rozmaite związki w pracy zawodowej (fryzjerki, lakiernicy, szlifierze metalu, spawacze elektryczni, górnicy, pracownicy przemysłowi, sprzątaczki, osoby pracujące przy produkcji związków chemicznych, nawozów sztucznych itd.) lub na skażenie powietrza, rozmaite zawieszone cząstki, smog itd. (samochody z silnikiem Diesla, ciężki transport, elektrownie węglowe, systemy klimatyzacji, związki uwalniane do atmosfery w przemyśle, spalanie śmieci itd.).
Zmiany w płucach są niezmiernie istotne dla sportowców, ponieważ zapotrzebowanie na tlen i energię wielokrotnie wzrastają w trakcie wysiłku fizycznego. Już w 1970 r. dostrzeżono, że górnicy rudy żelaza w West Cumberland, którzy pracują pod ziemią, są narażeni na ryzyko zawodowe związane z rakiem płuc.
Wyniki badania sugerowały, że górnicy hematytu są narażeni na 70% wyższe ryzyko śmierci z powodu raka płuc. Najprawdopodobniej wynika to z toksycznego wpływu tlenków żelaza, być może także z radioaktywności w powietrzu kopalń. Pylica górników hematytu to rozległe zwłóknienie przypominające pylicę.
Podsumowując, regularne badania mają duży sens. Szczególnie jeśli ktoś mieszka w zatrutym środowisku, biega koło ruchliwych dróg lub jest narażony na trucizny w pracy zawodowej.
Referencje:
- Ilana F. Gareen i in. Significant Incidental Findings in the National Lung Screening Trial https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2804380
- Moshe Haddad; Sandeep Sharma. Physiology, Lung https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK545177/
- Casarett & Doull Podstawy toksykologii
- J T Boyd i in. Cancer of the lung in iron ore (haematite) miners https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5448525/
- Friedrich Paulsen i Jens Waschke „Atlas anatomii człowieka”
