Aspiryna jest jednym z najpopularniejszych leków, mimo iż jej stosowanie zabija tysiące ludzi rocznie. W nadmiarze staje się trucizną, podobnie jak wszystkie środki z grupy NLPZ niesteroidowych leków przeciwzapalnych (np. diklofenak sodowy, ibuprofen, naproksen itd.)
Aspiryna bywa stosowana profilaktycznie w określonych sytuacjach (incydenty sercowo-naczyniowe), jednak należy to robić wyłącznie ze wskazań i pod stałym nadzorem lekarza, ponieważ może wywołać liczne szkody (krwawienia, uszkodzenie błon śluzowych, negatywny wpływ na nerki, wątrobę itd.) U sportowców aspiryna (tak samo, jak wszystkie leki z grupy NLPZ) może hamować przyrosty masy, siły i mocy mięśniowej, gdyż określony stan zapalny jest korzystny, do indukowania adaptacji ogólnoustrojowych.
Czy aspiryna może zmniejszać ryzyko raka?
W ostatnich latach wykazano przekonująco, że codzienne stosowanie aspiryny zmniejsza ryzyko raka jelita grubego i nawrotu polipów gruczolakowatych. Powszechnie wiadomo, że pewien odsetek polipów gruczolakowatych ulega progresji do raka inwazyjnego. Jednak korzyści ze stosowania aspiryny, u osób narażonych na średnie ryzyko nie przewyższają szkód spowodowanych np. krwawieniem wywołanym aspiryną. Czyli regularnie sięganie po kwas acetylosalicylowy u większości ludzi przynosi niewielkie korzyści, ale duże straty.
Niedawno opublikowane wtórne analizy badań sercowo-naczyniowych dostarczają pierwszych randomizowanych dowodów na to, że codzienne stosowanie aspiryny może również zmniejszyć zachorowalność na wszystkie nowotwory łącznie, nawet gdy aspiryna jest stosowana w małych dawkach (75–100 mg na dobę). Istnieje hipoteza, że hamowanie aktywacji płytek krwi (aspiryna ma wpływ na płytki krwi) może chronić zarówno układ krążenia, jak i mieć wpływ na profilaktykę nowotworową.
Podsumowanie
Wytyczne kliniczne dotyczące profilaktycznego stosowania aspiryny uwzględniają obecnie jedynie korzyści sercowo-naczyniowe wynikające ze stosowania aspiryny w porównaniu z potencjalnymi szkodami powodowanymi przez krwawienie wywołane aspiryną. Wykazano przekonująco, że codzienne stosowanie aspiryny zmniejsza ryzyko raka jelita grubego, ale w populacjach o średnim ryzyku sama ta korzyść nie przewyższa szkód spowodowanych krwawieniem wywołanym aspiryną. Wtórne analizy badań sercowo-naczyniowych wykazały, że codzienne przyjmowanie małych dawek aspiryny może również zmniejszyć zachorowalność na wszystkie nowotwory łącznie, chociaż nie wiemy, jak istotne są te korzyści. Nawet 10% zmniejszenie ogólnej zachorowalności na raka może sprawić, iż aspiryna częściej będzie zalecana jako środek profilaktyczny, do stosowania w niewielkich dawkach. Szczególnie iż rak okrężnicy czy odbytnicy należą do najczęściej spotykanych i dotykają razem ~1.8 mln ludzi rocznie (kilkaset tysięcy umiera co roku).
Referencje, badania, literatura:
Michael J. Thun i in. The role of aspirin in cancer prevention https://www.nature.com/articles/nrclinonc.2011.199
